Başta pazarlama, lojistik,  inşaat ve denetim şirketleri olmak üzere tüm şirketlerin işletmede çalışan  personeli, işin gereği olarak seyahat etmekte ve seyahat esnasında yapmış olduğu  yeme, içme, konaklama ve otopark gibi harcamalarını belgelendirmektedir.

1. Vergi İnceleme Elemanlarının Uygulamaları

Vergi müfettişleri yapmış  oldukları vergi incelemelerinde, yazar kasa fişleri ile belgelendirilen personel  seyahat harcamalarını gider olarak indirimini kabul etmemektedirler.

Bu belgelere dayanılarak  yapılan katma değer vergisi indirimi de reddedilmektedir. Bu durum şirketlerin  cezalı vergi tarhiyatı ile muhatap olmalarına neden olmaktadır. Özellikle KDV  iadesi için vergi dairesine başvuran mükellefler büyük sorunlarla  karşılaşmaktadır.

Mükelleflerin mağduriyetine  neden olan bu uygulama yasa maddelerinin farklı yorumlanmasından  kaynaklanmaktadır.

2. Piyasada Yaygın Olan Uygulama

Şirket personeli işle ilgili  olarak çıktığı seyahatlerde yapmış olduğu yeme-içme, konaklama, otopark ve  benzeri masraflarını yazar kasa fişleri ile belgelendirmektedirler. İlgili  şirket bu belgelere dayanarak söz konusu seyahat harcamalarını gelir veya  kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak indirmekte, yüklenilen  KDV’yi de indirim konusu yapmaktadır.

3. Maliye Bakanlığı Uygulaması

Maliye Bakanlığı (Gelir  İdaresi Başkanlığı), işletmelerin, personelinin işle ilgili seyahatlerinde  yapmış oldukları yeme-içme ve konaklama harcamalarının fatura ile  belgelendirilmemesi halinde, söz konusu harcamaların gelir ve kurumlar vergisi  matrahının tespitinde gider olarak indirimini kabul etmemektedir. Ayrıca bu  harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV’nin de indirim konusu yapılamayacağı  görüşündedir. İdarenin bu yönde verilen özelgelerinde özetle şöyle  denilmektedir.

Özelge-1 “Firmanın pazarlama ve satış departmanlarında çalışan elemanlarının  şehir içi ve şehir dışı seyahatlerinde yeme içme gibi harcamalarının kurum  kazancının tespitinde gider olarak indirilebilmesi için fatura ile tevsiki  zorunludur. (MB.'nin, 20.11.2007 tarih ve 29/2925-233-929 sayılı Özelgesi.)

Özelge-2 “KDV mükelleflerinin işletmelerinde tüketime konu olacak kırtasiye, büro  ve temizlik malzemeleri, gıda gibi genel giderlerin ödeme kaydedici cihaz fişi  ile tevsik edilmesi mümkündür.

Ancak, bunlar dışında kalan  alış ve giderler ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilemeyeceğinden, söz  konusu belgelerde yer alan katma değer vergisi de indirim konusu  yapılamayacaktır." (MB. GİB. İzmir VDB'nin, 04.10.2011 tarih ve  35.16.01-176300-500 sayılı Özelgesi.)

Özelge-3 "204 ve 206 No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerle yapılan düzenleme  mükelleflerin sadece iş yerinde kullanmak ve tüketmek amacıyla satın aldıkları  mal ve hizmetleri kapsamakta olup, şehir içi ve dışındaki iş seyahatlerinde  yeme, içme gibi harcamalarının bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün  bulunmamaktadır. Bu tür harcamaların kurum kazancının tespitinde gider olarak  dikkate alınabilmesi için fatura ile tevsiki mecburidir." (MB. GİB'nin,  23.11.2009 tarih ve B.07.0.GİB.0.01.29/2925-233-965/110919, Ankara VDB'nin,  22.07.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.18.02.32.mük.257-8165-581 sayılı  Özelgeleri.)

4. Maliye Bakanlığı Uygulamalarının Yasal Dayanakları ve  İstisnaları

Maliye Bakanlığı  özelgelerdeki bu görüşünü VUK'un 232'nci maddesi ile bu konuda yayınladığı bazı  tebliğlere dayandırmaktadır. Sözü edilen 232'nci maddeye göre, mükelleflerin  birbirlerine sattıkları mal veya yaptıkları işler için bedeli ne olursa olsun  fatura vermeleri, almaları ve istemeleri zorunlu olup, bunlar dışında fatura  vermek mecburiyetinde olmadıkları satışlarında (örneğin tüketicilere yapılan  satışlar) ise perakende satış fişi/yazarkasa fişi vermeleri gerekmektedir.  Fatura düzenleme ve verme mecburiyetine ilişkin sınır, 2013 yılı için 800  TL'dir. Dolayısıyla, mükelleflerin faaliyetleri ile ilgili giderlerini ve  alımlarını esas olarak fatura ile belgelendirmeleri ve bu faturaya dayanarak  kayıtlarına yansıtmaları gerekmektedir. Genel ilke böyle olmakla birlikte Maliye  Bakanlığı yayımladığı tebliğlerle bu düzenlemeye istisnalar getirerek, bazı  alımlarda perakende satış/yazar kasa fişlerini gider belgesi olarak kabul  etmiştir. Bunlar aşağıdadır:

·         İşyerlerinde kullanılmak  ve tüketilmek amacıyla satın alınan ve bedeli 2013 yılı için 800 TL'yi aşmayan  yiyecek ve içecekler, kırtasiye ve sair büro malzemesi (bilgisayar sarf  malzemesi gibi), temizlik malzemesi, ampul, pil, tüp gaz alımları vb.( 204 ve  206 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu genel tebliğleri),

·         Bedeli 2013 yılı için  800 TL'yi aşmayan taksi fişleri (275 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği),

·         Bedeli 2013 yılı için  800 TL'yi aşmayan akaryakıt alımları (58 Seri No.lu ÖKC Tebliği),

·         Üzerinde yazılı tutar ne  olursa olsun akaryakıt pompalarının bağlı olduğu ödeme kaydedici cihazlar  kullanılmak suretiyle otomatik olarak düzenlenen fişler (üzerinde "Taşıt Veya  Müşteri Tanıma Sistemi Faturaya Dönüştürülecek" ibaresi bulunanlar hariç, 68  Seri No.lu ÖKC Tebliği)

5. Konunun değerlendirilmesi ve kişisel görüşümüz

Yukarıda yapılan  açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, şirketlerin mağduriyetine neden olan söz  konusu uygulama, tamamen yasa hükümlerinin farklı yorumlanmasından  kaynaklanmaktadır. Genel olarak vergi uygulamaları ve yargıya taşınan olaylara  bakıldığında bu durum bariz bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Personelin seyahat  harcamaları, şirketlerin bizatihi kendisi tarafından doğrudan yapılan giderler  değildir. Bu tür giderler tamamen seyahate çıkan personel tarafından yapılan ve  seyahat dönüşü yolluk bildirimi ile şirkete bildirilen giderlerdir. Şirketler  ise yolluk bildirimi ve eki belgelere dayanarak söz konusu harcamaları  giderlerine intikal ettirmekte, karşılığı tutarları ise personeline  ödemektedirler. Ödenen bu tutarlardan gündelikler ücretin bir unsuru, diğer  harcamalar ise işle ilgili olarak yapılan masrafların karşılanması  niteliğindedir. Seyahat harcamaları şirketlerin alım satımını yaptığı veya  işletmede tüketilmek üzere satın aldığı bir mal ve hizmet değildir.

Kişisel görüşümüze göre,  bizzat personelin kendisi tarafından alınan ve tüketilen ancak işle ilgili  olduğu için şirketlere yansıtılması gereken söz konusu seyahat harcamalarının  2013 yılı için belirlenen 800 TL'yi aşmaması şartıyla perakende satış/yazarkasa  fişi ile belgelendirilmesinde VUK'un 232'nci maddesine aykırı bir durum konusu  değildir.

Vergi ve vergilendirmeye  ilişkin olarak bir yorum yapılırken, öncelikle VUK'un 3/B maddesinde hükme  bağlanan "Vergilendirmede İşlemlerin Gerçek Mahiyetinin Esas Olması" ilkesinin  dikkate alınması gerekir. Bu nedenle Maliye Bakanlığı'nın konuyu bu çerçevede  yeniden değerlendirmesi uygun olacaktır. Kalıcı ve bağlayıcı çözüm ise bu yönde  yapılacak bir yasa değişikliği olacaktır.

6. Maliye Bakanlığı’nın Uygulamasını Değiştirmemesi Halinde  Çözüm

Şirket personeli işle ilgili  olarak çıktığı seyahatlerde yapmış olduğu yeme-içme, konaklama, otopark ve  benzeri masraflarını yazar kasa fişleri ile belgelendirme yerine, İlgili şirket  tarafından halen Multinet gibi firmalardan  satın aldığı ve personeline lokantalarda yedirdiği yemek bedelinin ödeme aracı  olarak kullandırıldığı sistemde olduğu gibi uygulama yapılması halinde,  personelin işle ilgili seyahat sırasında yapmış olduğu yeme- içme ve konaklama  giderlerinin söz konusu firmalardan satın alınan kartın seyahat sırasında  personele verilmesi ve personelin de bu harcamalarını bu kartla yapması halinde,  harcamalara ilişkin bedelin satıcılarca kartı çıkaran firmaya fatura  edilecektir.

Kartın satın alınması  sırasında da işletme adına fatura düzenlenmiş olduğundan Maliye İdaresinin söz  konusu harcamaların fatura ile belgelendirilmesi gerektiğine ilişkin görüşüne  uygun olarak söz konusu harcamalar fatura ile tevsik edilmiş olacağından söz  konusu seyahat harcamalarının gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde  gider olarak indirmesi ve yüklenilen KDV’nin de indirim konusu yapılması mümkün  olacaktır.  

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

Yorumlar